Nhao lái là một trong những hiện tượng khá phổ biến mà nhiều tài xế gặp phải nhưng chưa đánh giá đúng về mức độ nguy hiểm. Có rất nhiều nguyên nhân gây nhao lái, trong đó có bắt nguồn từ hai góc Caster và Camber.
Nhao lái là hiện tượng xe bị lệch hướng sang một bên khi điều khiển xe chạy thẳng, mà không có bất kỳ tác động nào từ người lái. Thay vì đi đúng trên đường thẳng, chiếc xe tự động “nhao” hoặc “kéo” sang trái hoặc phải. Điều đó đồng nghĩa với việc, để đưa xe đi thẳng thì tài xế cần ghì một lực liên tục vào vô lăng, dẫn tới lái xe mệt mỏi, ngoài ra là rủi ro lớn dẫn tới mất lái nếu di chuyển với tốc độ cao.
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng này là do góc Caster và Camber của bánh xe bị sai lệch. Hãy cùng Hunter Việt Nam tìm hiểu chi tiết về hai góc này và cách chúng ảnh hưởng đến hiện tượng nhao lái.
Góc Caster là góc tạo bởi trục quay của bánh xe và một đường thẳng đứng, khi nhìn từ bên cạnh xe. Góc này ảnh hưởng đến độ ổn định của xe và khả năng tự trở về vị trí lái thẳng khi sau khi rẽ. Góc Caster được đo bằng độ và phút.
Góc Caster có ba trạng thái là dương (+) khi trục quay của bánh xe ngả về phía sau, âm (-) khi trục quay của bánh xe ngả về phía trước và bằng 0 khi trục quay bánh lái trùng với phương thẳng đứng.
Góc Camber là góc giữa mặt phẳng của bánh xe và mặt phẳng đứng, nhìn từ phía trước hoặc phía sau xe, được tính bằng độ và phút.
Góc Camber có thể là dương (+) khi đỉnh của bánh xe nghiêng ra ngoài so với phần chân của bánh, âm (-) khi đỉnh của bánh xe nghiêng vào phía trong hoặc bằng 0 khi bánh xe vuông góc với mặt đường.
Sai lệch góc Camber giữa hai bên bánh xe phải và trái có thể khiến xe nhao lái. Khi góc Camber = 0, xe không chịu lực đánh lái nào được sinh ra ở cả hai bên, do đó bánh xe sẽ có xu hướng đi thẳng. Đây là tiêu chuẩn cần thiết để vận hành xe an toàn.
Tuy nhiên nếu một bánh trước bị lệch góc camber, ví dụ như Camber dương ở bánh phải thì sẽ tạo ra “hiệu ứng côn”, làm cho bánh đó lăn về bên phải, dẫn tới xe nhao lái về phía bên phải. Đồng thời, nếu bánh trái có Camber âm thì cả hai bánh xe trước đều lăn về bên phải, tạo ra lực đánh lái mạnh hơn.
Giải thích hiện tượng nhao lái do góc Camber bằng Video.
Quy luật chung là xe sẽ nhao về bên có Camber dương nhiều hơn. Lúc này, để đi được thẳng thì người lái cần xoay ngược vô lăng sang trái và phải ghì lực.
Khi góc Caster dương thì sức nặng của xe đè lên hai moay-ơ, từ đó giúp giữ xe ở vị trí đi thẳng. Khi ta đánh lái với trọng lượng bằng nhau sẽ đẩy cho moay-ơ về vị trí đi thẳng. Trong trường hợp Caster hai bên có sai biệt quá lớn thì sẽ tạo ra lực vít lái về bên có góc Caster có ít dương hơn.
Ví dụ, Caster bên trái là âm (–) 2 độ và Caster bên phải là dương (+) 2 độ, lúc này sẽ sinh ra lực vít lái đi về bên trái gây ra nhao lái.
Để ngăn việc nhao lái do sai lệch hai góc Camber và Caster thì các ga-ra ô tô cần phải điều chỉnh thông số hai bánh về mức cân bằng. Từ đó xe sẽ di chuyển đúng theo hướng thẳng, trải nghiệm lái cũng sẽ nhẹ nhàng, dễ chịu nhất.
Nếu không thể điều chỉnh thông số về mức cân bằng tuyệt đối thì có thể chỉnh cho hai bên sai biệt không quá dung sai cho phép của nhà sản xuất. Thông số này thường được ghi trong sách hướng dẫn sử dụng ô tô.
Nếu nhà sản xuất không quy định thông số sai biệt thì cần ghi nhớ: Đối với góc Camber, sai biệt hai bên không vượt quá 0.25 độ; Đối với góc Caster, sai biệt không vượt quá 0.5 độ.
Việc đo chính xác thông số lệch của góc Camber và góc Caster là căn bản nhưng quan trọng nhất trong quá trình căn chỉnh vì chỉ cần đo sai thì mọi bước tiếp theo đều vô nghĩa. Do đó, sử dụng các thiết bị cơ bản hoặc không chuyên nghiệp là không đủ để đạt độ chính xác cần thiết, làm đánh giá sai độ lệch các góc nên tất nhiên việc cân chỉnh không đạt hiệu quả.
Hunter HawkEye Elite® sở hữu loạt công nghệ hiện đại, ấn tượng như mắt thần 3D và QuickGrip®, để quá trình đo sai lệch trở nên chính xác gần như tuyệt đối, chỉ trong 70 giây. Kết hợp với bộ dữ liệu thông số tiêu chuẩn được mua bản quyền của hầu hết mọi loại xe trên thế giới, tích hợp trong phần mềm WinAlign®, giúp quá trình căn chỉnh trở nên đơn giản, nhanh chóng và chính xác nhất.
Để tìm hiểu đầy đủ nhất về máy căn góc đặt bánh xe (căn chỉnh độ chụm) Hunter HawkEye Elite® tại đây.
Máy cân góc đặt bánh xe
Máy cân bằng động có tải
Máy ra vào lốp xe
Máy láng đĩa phanh
Thiết bị cho xe tải/bus